Kodeks karny, czyli zbiór przepisów stosowanych w celu ukarania sprawców czynów niedozwolonych, definiuje wielu określeń, którymi na co dzień posługujemy się w potocznym rozumieniu. Należą do nich m.in. słowa z zakresu kryminologii, jak np. zabójstwo czy morderstwo. Definicja żadnego z nich nie jest potrzebna w codziennym życiu, jednak w czasie rosnącej popularności treści z zakresu true crime warto znać różnice między nimi. Dlatego też przygotowaliśmy krótki materiał wyjaśniający, co różni morderstwo i zabójstwo.
Zabójstwo a morderstwo – czy kodeks karny je rozróżnia?
Ustawodawca, tworząc kodeks karny, wskazał zabójstwo jako określenie umyślnego pozbawienia życia innej osoby. Jest to więc sformułowanie stosowane w sporządzaniu dokumentów związanych ze sprawą karną i postępowaniem. Morderstwo jest wyrażeniem dużo bardziej potocznym, często stosowanym zamiennie. Jednak w terminologii prawnej morderstwem jest czyn zabójstwa kwalifikowanego, który spełnia przynajmniej jeden z poniższych warunków:
- popełniono je ze szczególnym okrucieństwem;
- łączy się z pozbawieniem kogoś wolności, rozbojem lub gwałtem;
- charakteryzuje się motywacją szczególnie zasługującą na potępienie;
- w jego trakcie użyto materiałów wybuchowych;
- w wyniku zabójstwa życie straciła więcej niż jedna osoba;
- sprawca był już wcześniej karany za zabójstwo;
- ofiarą jest funkcjonariusz publiczny, który stracił życie w trakcie pełnienia obowiązków związanych z ochroną bezpieczeństwa lub porządku publicznego.
Kodeks przewiduje również inny zakres kar dla obu czynów. W przypadku zabójstwa minimalna wysokość kary to 8 lat pozbawienia wolności. Jeśli zabójstwo zakwalifikowane zostało jako morderstwo, najniższy przewidziany wymiary kary to 12 lat więzienia.
Morderstwo a zabójstwo – odpowiedzialność karna
W kwestii odpowiedzialności sprawcy czynu kodeks karny nie wskazuje różnicy między zabójstwem a morderstwem. Tym, co je dzieli, jest wspomniana już wcześniej kwalifikacja karna oraz wysokość zasądzonej kary. Za zabójstwo i morderstwo skazana może zostać osoba fizyczna, która skończyła przynajmniej 17 lat. Jeśli okoliczności za tym przemawiają – kiedy np. morderstwo zostało zaplanowane lub popełnione ze szczególnym okrucieństwem – wiek można obniżyć do 15 roku życia.
Morderstwo a zabójstwo – skazanie nieletniego
Osoba nieletnia, niezależnie od tego czy zastosowano obniżenie wieku, będzie sądzona na takich samych zasadach, co dorosły, jeśli pozwalają na to stopień rozwoju oraz właściwości i warunki osobiste. Sąd ma podstawę, by ukarać osobę nieletnią tak, jak dorosłą, jeśli zastosowane w przeszłości środki wywoławcze lub poprawcze wykazały brak skuteczności.
Zabójstwo a odebranie prawa głosu
Sprawca morderstwa, poza odebraniem wolności, może też zostać pozbawiony przysługujących mu praw publicznych, a więc możliwości brania udziału w wyborach oraz startowania w nich. Aby móc zasądzić taką karę, popełniony czyn musi mieć kategorię morderstwa z motywacją zasługującą na szczególne potępienie. Zabójstwo ani żadna inna kwalifikacja morderstwa nie pozwala na zastosowanie tego rodzaju represji.